HUKUKU-POSTASI-2017

186 HUKUK POSTASI 2017 Yatırım Tahkiminde Şemsiye Klozlar* Av. Tilbe Birengel Giriş Şemsiye klozlar, ev sahibi devletlerin sözleşmesel veya sözleşme dışı nedenlerden doğan taahhütlerini devletlerarası yatırım sözleşmele- rinin koruyucu şemsiyesi altında birleştiren düzenlemelerdir 1 . Doktrin ve içtihatta yeknesak bir uygulaması olmayan şemsiye klozlar, ulusla- rarası yatırım sözleşmelerinde yer alan bir düzenleme vasıtasıyla, ev sahibi devleti yatırımcılar nezdinde yükümlülükleri ile bağlı olmaya mecbur kılabilir 2 . Bu makalede, şemsiye klozlara dair tartışmalı hu- suslar, değişkenlik gösteren hakem kararları ışığında ele alınır. Şemsiye Klozları Etkin Kılan Hakem Kararları Yabancı yatırımcının, ev sahibi devlet ile imzaladığı yatırım şartlaşmasının ihlal edildiğine dair iddialarını, yatırımcının vatandaşı olduğu devlet ile ev sahibi devlet arasında akdedilen yatırım sözleş- mesinin bir başka deyişle uluslararası hukukun ihlali seviyesine çıka- rabilen şemsiye klozlar, hakem kararlarında sıklıkla tartışılır. Noble Ventures v. Romania 3 kararında hakem heyeti, Amerika Birleşik Devletleri (“ABD”) ve Romanya arasında imzalanan İkili Yatırım Anlaşması’nda (“İYS) yer alan şemsiye klozun kapsamı ve * Ağustos 2017 tarihli Makale 1 Rudolf Dolzer / Christoph Schreuer, Principles of International Investment Law, Oxford University Press, 2nd Edition, Oxford 2012, s.166; Katia Yannaca-Small, “ Interpretation of the Umbrella Clauses in Investment Agreements ”, OECD Wor- king Papers on International Investment, 2006/03, OECD Publishing, s. 3, erişim için: http://dx.doi.org/10.1787/415453814578. 2 Shotaro Hamamoto, “ Parties to the Obligations in the Obligations Observance (Umbrealla) Clause, ICSID Review, Vol. 30, No.2, 2015, s. 449. 3 Noble Ventures, Inc. v. Romania , Award, ICSID Case No. ARB/01/11, erişim için: https://icsid.worldbank.org/en/Pages/cases/casedetail.aspx?CaseNo=ARB/ 01/11.