HUKUKU-POSTASI-2017

190 HUKUK POSTASI 2017 Noble Ventures v. Romania 20 uyuşmazlığında hakem heyeti Da- vacı ile tüzel kişiliği haiz Romanya Kamu Mülkiyeti Fonu arasında akdedilen yatırım sözleşmesine dair ihlalde şemsiye klozuna başvu- rulabileceği sonucuna vardı. Heyet, Romanya Hükümeti’nin kamu gücü verdiği fonun akde aykırılığından sorumlu tutulabileceğini ifade etti. Buna karşın, Impregilo v. Pakistan 21 uyuşmazlığında, Davacı’nın İtalya ve Pakistan arasında akdedilen İYS’den faydalanamayacağı, yatırım anlaşmasına Pakistan Devleti yerine ayrı bir tüzel kişiliği haiz Pakistan Su ve Güç Gelişim Otoritesi’nin taraf olmasının bu sonucu doğurduğunu belirtilmiştir 22 . Yatırımcıların iştiraklerinin şemsiye kloz kapsamındaki koruma- dan yararlanamayacağına dair Davalı iddialarına cevaben kimi uyuş- mazlıklarda hakem heyetleri Davalı iddialarını reddederek, klozların kapsamını yatırıma dair ev sahibi devlet ile akdi ilişkiye giren tüm kişilere genişletti 23 . Buna karşın, kimi hakem heyetleri ise Davacı’nın ev sahibi devlette yatırım yapan yatırımcı olması gerektiği, yatırımcı- nın bölgesel iştirakinin şemsiye kloz korumasından faydalanamayaca- ğı sonucuna vardı 24 . Sonuç Şemsiye klozlar, yatırımcının ev sahibi devlet ile akdettiği söz- leşmeyi ihlalini bir uluslararası hukuk ihlali seviyesine taşıyabilmesi dolayısıyla yatırım uyuşmazlıklarında büyük tartışmalara sebep olan düzenlemelerdir. Hakem heyetleri şemsiye klozların kapsamı ve uygu- lama alanında gösterdikleri farklı yaklaşımlar ile oldukça değişken bir içtihat geliştirmiştir. 20 Noble Ventures, Inc. v. Romania, par. 82. 21 Impregilo S.p.A. v. Islamic Republic of Pakistan, Decision on Jurisdiction , ICSID Case No. ARB/03/3, erişim için: https://icsid.worldbank.org/en/Pages/cases/ca- sedetail.aspx?CaseNo=ARB/03/3. 22 Impregilo S.p.A. v. Islamic Republic of Pakistan, par. 223; Zenginkuzucu, Ibid, s.181. 23 For caselaw on this matter please see: Continental Casualty Company v. Argentine Republic , CMS Gas Transmission Company v. Argentine Republic, Enron Creditors Recovery Corporation (formerly Enron Corporation) and Ponderosa Assets, L.P. v. Argentine Republic, Sempra Energy International v. Argentine Republic, Duke Energy Electroquil Partners and Electroquil S.A. v. Republic of Ecuador. 24 Bu hususta verilen kararlar için bkz.: Siemens A.G. v. Argentine Republic, El Paso Energy International Company v. Argentine Republic ; Dolzer / Schreuer, Ibid, s. 176.