HUKUK-POSTASI-2019-metin

Çalışanlar Tarafından Yaratılan Eserler Üzerinde İşverenin Hakları* Av. Hazel Coşkun Baylan Giriş Fikir ve sanat eserleri ile bu eserleri meydana getiren kişilerin hu- kuken korunması, kültürün zenginleşmesi için gerekli temel öğelerden biridir. Hukuki koruma kişileri girişimciliğe teşvik edip inovasyonu destekleyerek, ülke ekonomisinin gelişimine katkıda bulunur. Gü- nümüzde üretilen eserlerin birçoğu iş ilişkileri ve iş görme ediminin ifası kapsamında üretilmektedir. Bu sebeple, bir taraftan eser sahibini korurken diğer taraftan üretilen eserler üzerindeki işverenin hakları ile çalışanın haklarını dengede tutmak ticari hayatın gelişimi açısından vazgeçilmez bir husus haline dönüşmektedir. 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nda (“FSEK”) yarat- ma gerçeği ilkesi benimsenmiştir. Bu ilke uyarınca ve FSEK m. 1/B(b) ile m. 8’de düzenlendiği üzere, bir eserin sahibi, onu meydana getiren kişidir 1 . Ancak, eserin çalışan tarafından iş sözleşmesi kapsamında edimini ifa ederken oluşturulması halinde, işverenin de eser üzerin- de FSEK’ten kaynaklanan belirli hakları bulunur. FSEK madde 18/2 uyarınca, “ aralarındaki özel sözleşmeden veya işin mahiyetinden aksi anlaşılmadıkça; memur, hizmetli ve işçilerin işlerini görürken meyda - na getirdikleri eserler üzerindeki haklar bunları çalıştıran veya tayin edenlerce kullanılır” . Kanun, işverenlerin kanunen eser sahibi olma- larını ret ile sadece kullanma hakları verilebileceğini kabul eder 2 . Bir * Kasım 2019 tarihli Makale 1 Eseri yaratan kişi, eseri yaratmasının ardından kendiliğinden eser sahibi sıfatı- nı alır. FSEK madde 13/3’te kanun kapsamındaki tüm eserlerin kayıt ve tescil edilebileceği düzenlenmiş olmakla birlikte, eserlerin kayıt ve tescilini yaptırmak ihtiyari bir durum olup, tescilin kurucu bir niteliği yoktur. 2 Tekinalp , Ünal : Fikri Mülkiyet Hukuku, Güncelleştirilmiş ve Genişletilmiş 5. Bası, İstanbul, 2012, s. 144.