HUKUK-POSTASI-2020-metin

111 BORÇLAR HUKUKU Uyarlama Sebebi Olan Aşırı İfa Güçlüğüne Genel Bakış Öncelikle taraflar arasında akdedilmiş kira sözleşmesinde, sal- gın hastalık veya mücbir sebebe ilişkin uygulanabilecek bir hüküm bulunuyorsa, sözleşme serbestisi ilkesi gereği bu hükmün öncelikli olarak uygulanması söz konusu olur. Bu çerçevede imzalanmış kira sözleşmelerinde, mücbir sebep haline ilişkin hüküm bulunması ve mücbir sebep olarak sayılan haller arasında “salgın hastalık” haline yer verilmiş olması durumunda, sözleşmede öngörülen düzenlemeye uygun davranılması ve taraflarca öngörülen imkânlara başvurulması gerekir. Salgının ve alınan tedbirlerin mücbir sebep oluşturmadığı kabul edilirse; TBK m. 138’de düzenlenen “aşırı ifa güçlüğü” hükmü gere- ğince sözleşmenin uyarlanması talep edilebilir. Genel hüküm niteli- ğindeki bu madde, sözleşmenin uyarlanmasını düzenler ve kira söz- leşmelerini de ilgilendirir. Yabancı para üzerinden kararlaştırılan kira bedellerinin uyarlanmasına ilişkin önem arz eden “Aşırı İfa Güçlüğü” maddesi; kira bedelinin Türk Lirası olarak belirlenen sözleşmeler için de geçerlidir. Kira Sözleşmeleri ve Uyarlama Şartları TBK m. 138 uyarınca, sözleşmenin hâkim tarafından uyarlanması için aşağıdaki şartların birlikte gerçekleşmesi gerekir: • Sözleşme şartlarında olağanüstü ve öngörülemez nitelikte değişiklik olması, • Bu değişikliğin borçludan kaynaklanmaması, • Bu değişikliğin, sözleşmenin yapıldığı sıradaki mevcut olgu- ları, ifanın istenmesini dürüstlük kurallarına aykırı düşecek derecede borçlu aleyhine değiştirmesi, • Borçlunun borcunu ifa etmemiş veya dengelerin aşırı de- recede bozulmasına dayalı haklarını saklı tutarak ifa etmiş olması. Mahkeme, imkânsızlık kavramından farklı olan aşırı ifa güçlü- ğüne dayanan uyarlama isteminin temelinin, Türk Medenî Kanunu m.