HUKUK-POSTASI-2020-metin

203 TAHKİM İsviçre’de , İsvMÖHUK m. 184 (2) mahkeme yardımını düzenler. Hakem heyeti veya hakem heyetinin uygun bulması halinde taraflardan biri, diğer tarafın hakem heyeti kararlarını yerine getirmemesi halinde, mahkemeden yardım isteyebilir. Bu durumda, İsviçre mahkemeleri, delillere ve belge ibrazına ilişkin olarak İsvMUK hükümlerini uygu- lar. Bununla birlikte uygulamada İsvMÖHUK m. 184 (2) hükmüne başvurmanın çok nadir olduğu belirtilir 4 . Fransa’da , FrHUK mahkeme yardımını, taraflardan birisinin resmi veya özel bir belgeye veya üçüncü kişide bulunan bir delile dayanmak istediği durumlarda, hakem heyetinin izin vermesi üzerine, öngörür. Bu nedenle, tarafların dayanmak istedikleri bir delil veya belge üçüncü bir kişinin elindeyse, taraflar mahkemeden bu üçüncü kişinin ilgili belgeyi ibraz etmesine karar vermesini isteyebilir. Almanya’da , yukarıda gördüğümüz diğer üç düzenlemede oldu- ğu gibi, AlmMUK delillerin toplanması konusunda mahkeme yardımı- nı düzenler. AlmMUK m. 1050 uyarınca, taraflar veya üçüncü kişiler hakem heyetinin ara kararlarını kendiliklerinden yerine getirmezse, hakem heyetinin uygun görmesi üzerine, taraflar delillerin toplanması konusunda mahkemelerden yardım isteyebilir. Uygulamada, hakem heyetleri yaptırım uygulamak veya mahke- melerden yardım istemekten çok, belge ibrazına ilişkin ara kararlarını uygulamayan taraflar için olumsuz sonuçlar (“ adverse inferences ”) çıkarmak yoluna giderler 5 . Hakemlerin olumsuz sonuçlar çıkarmak yetkisi bazı kurumsal tahkim kurallarında, milli hukuklarda, IBA Ku- rallarında ve Prag Kurallarında da kabul edilir (bkz. aşağıda 3). Prag Kuralları Milletlerarası tahkimin farklı milliyetteki tarafları bir araya ge- tirme niteliği, hukuki gelenekleri farklı tarafların ve uygulamacıların 4 Geisinger, Elliott / Raneda, Julie : Legislative Framework, International Arbitra- tion in Switzerland, A Hanbook for Practitioners (edited by Elliott Geisinger and Nathalie Voser), 2. baskı, 2013, s. 7 dn. 15. 5 Born , s. 196-197. Olumsuz sonuçlar konusunda bkz. Van Houtte, Vera : Adverse Inferences in International Arbitration, Written Evidence and Discovery in Inter- national Arbitration (edited by Teresa Giovannini and Alexis Mourre), Dossiers VI, Institute of World Business Law, 2009, s. 195 vd.