HUKUK-POSTASI-2020-metin

408 HUKUK POSTASI 2020 etkisi muvazaanın basit veya nitelikli olmasına göre farklı şekilde in- celenebilir. Basit muvazaada görünürdeki işlem, tarafların yapmayı arzu et- medikleri bir işlemdir ve hiçbir hukukî sonuç doğurmaz. Hükümsüz- lüğü re’sen dikkate alınır ve herkes tarafından, süre sınırı olmaksızın ileri sürülebilir. Nitelikli muvazaada da, görünürdeki işlemin akıbeti basit muva- zaadakiyle aynıdır. Gizlenen işlem için bakılır: Eğer gizlenen işlem, o işlemin aradığı geçerlilik şartlarına sahipse geçerli bir işlemdir. Aksi halde, hangi geçerlilik şartı eksik ise, ona göre bir sonuca varılır. Mesela gizlenen işlem şekil şartına tabi ise, o şekle uygun yapılarak yapılmadığı için şekle aykırılık sebebiyle kesin hükümsüz olabilir 2 . Bu konuda uygulamada da rastlanan tipik örnek, taşınmaz ba- ğışlama işleminin muvazaalı bir satış sözleşmesi ile gizlenmesidir. Bu halde, görünürdeki satış sözleşmesi muvazaalı olduğu için kesin hükümsüz olacak, gizlenen taşınmaz bağışlaması sözleşmesi de resmî şekle uygun yapılmadığı için şekle aykırılık sebebiyle kesin hükümsüz olacaktır. Muris Muvazaası Kavramı Muris muvazaası, aslında, yukarıda açıklanan (nitelikli) muvaza- adan farklı bir hukukî müessese değildir. Bu şekilde özel bir adlandır- manın yapılmasının sebebi, murislerin mirasçılarından mal kaçırmak için muvazaaya çok sıklıkla başvurmalarıdır. Genelde de bu muva- zaa, mirasçıları miras paylarından yoksun bırakmak isteyen murisin, bir malvarlığı değerini bir kişiye bağışlarken bunu satış sözleşmesi olarak göstermesi şeklinde ortaya çıkar. Bu durumda da, yukarıda da açıkladığımız üzere, görünürdeki satış sözleşmesi muvazaa sebebiy- le geçersiz olacak, gizlenen işlemde ise geçerlilik şartlarının oluşup oluşmadığına bakılacak, mesela gizlenen işlem taşınmaz bağışı ise, şekle aykırılık sebebiyle kesin hükümsüz olduğu sonucuna varılacak- tır. Yargıtay içtihatlarında ise, kanımızca tartışılabilir olmakla beraber, 2 Tercier, Pierre / Pichonnaz, Pascal / Develioğlu, H. Murat : Borçlar Hukuku Genel Hükümler, İstanbul 2016, s. 182, N. 589.