Yatırım Fonlarının Finansal Raporlama Esasları
Giriş
Yatırım fonlarının finansal raporlama esasları yatırım fonlarının finansal raporlama esaslarına ilişkin tebliğde (II-14.2) (“Tebliğ”)[1] düzenlenir. İlgili tebliğ yatırım fonları tarafından düzenlenen finansal raporlar ve bunların hazırlanmasına ilişkin ilke, usul ve esasları belirler. Tebliğ, yatırım fonlarına ilişkin düzenlemeler getirmekle birlikte, yabancı yatırım fonları Tebliğ’e tabi olmayıp, yabancı yatırım fonlarının finansal raporlamaya ilişkin Tebliğ kapsamında herhangi bir yükümlülüğü bulunmaz. Bu bağlamda yabancı yatırım fonlarının finansal raporlamadan kaynaklanan yükümlülükleri tabi oldukları ülke mevzuatı ile sınırlıdır. Bu ayki hukuk postası makalesinde Tebliğ’de yer alan finansal raporlama esaslarına ilişkin düzenlemeler incelenir. Bu makale kapsamında şemsiye fonlar ve gayrimenkul yatırım fonlarına ilişkin özel esaslar incelenmez.
Finansal Raporlar
Yatırım fonlarının finansal rapor düzenleme yükümlülüğü çerçevesinde düzenlemekle yükümlü olduğu belirli rapor ve tablolar bulunur. Buna göre yatırım fonları, finansal tablo, fiyat raporları, portföy dağılım tabloları düzenlemelidir. Girişim sermayesi yatırım fonları ve gayrimenkul yatırım fonlarının ayrıca konsolide finansal tablo hazırlama yükümlülüğü bulunur. Bu fonlar finansal tablo düzenleme döneminde konsolide finansal tablolarıyla birlikte konsolide olmayan, bireysel finansal tablolarını da hazırlamalıdır.
Finansal Rapor Düzenleme Yükümlülüğü
Yatırım fonlarının düzenleyeceği finansal tablolar, yıllık olarak düzenlenir. Ancak, bir hesap dönemi içerisinde bir kereden fazla katılma payı fiyatı açıklayan gayrimenkul yatırım fonları ve girişim sermayesi yatırım fonları altı aylık ara dönem finansal tablo düzenlemekle de yükümlüdür. Finansal tablolar Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunun yürürlüğe koymuş olduğu Türkiye Muhasebe Standartları / Türkiye Finansal Raporlama Standartlarına uygun olarak düzenlenir. Yatırım fonları portföy dağılım tablolarını aylık, fiyat raporlarını ise günlük hazırlamakla yükümlüdürler. Portföy raporlarının hazırlanış esasları aşağıda detaylı olarak incelenecektir.
Finansal Tablolardan Kaynaklanan Sorumluluk
Yönetim kurulu üyeleri, Tebliğ kapsamında hazırlanacak finansal raporların kabulüne dair bir yönetim kurulu kararı alır. Ayrıca, Tebliğ m. 7 uyarınca, finansal tablolar ve finansal tablolarla birlikte kamuya açıklanacak portföy raporlarına, iç kontrolden sorumlu yönetim kurulu üyesi ile fon müdürünün i) finansal tablo ve portföy raporlarının kendileri tarafından incelendiği, ii) görev ve sorumluluk alanında sahip oldukları bilgiler çerçevesinde, finansal tabloların ve portföy raporlarının önemli konularda gerçeğe aykırı bir açıklama veya açıklamanın yapıldığı tarih itibarıyla yanıltıcı olması sonucunu doğurabilecek herhangi bir eksiklik içermediği, iii) görev ve sorumluluk alanında sahip oldukları bilgiler çerçevesinde, bu Tebliğ uyarınca hazırlanmış finansal tabloların fonun aktifleri, pasifleri, finansal durumu ve kar ve zararı ile gerçek durumu dürüst biçimde yansıttığı ve portföy raporlarının fon içtüzüğüne, izahnamesine /ihraç belgesine ve mevzuata uygun olarak hazırlandığını belirten bir beyanı eklenir.
Tebliğ m. 7 uyarınca finansal tablolar ve finansal tablolarla birlikte kamuya açıklanacak portföy raporlarının, Tebliğ hükümlerine uygun olarak hazırlanmasından, sunulmasından ve gerçeğe uygunluğu ile doğruluğundan kurucu ile kusurlarına ve durumun gereklerine göre kurucunun yönetim kurulu üyeleri sorumlu olur.
Portföy Raporları Kapsamında Düzenlenecek Fiyat Raporları
Tebliğ uyarınca hazırlanacak fiyat raporları standart formda olup, Tebliğin ekinde yer alan formata uygun olarak hazırlanır. Hazırlanması gereken fiyat raporları pay fiyatının hesaplanmasına dayanak teşkil eden portföy değeri tablosu ve toplam değer/net varlık değeri tablosunu kapsar.
Portföy değeri tablosu, portföy değerinin hesaplanması amacıyla düzenlenen bir tablo olup, portföy değerinin hesaplanmasına ilişkin esaslar Tebliğ’in 9. maddesinde detaylı bir biçimde açıklanır. Portföydeki varlıkların değerlemesinde dikkate alınacak bir takım önemli esaslar şu şekildedir[2]: i) portföye alınan varlıklar alım fiyatlarıyla kayda geçirilir. Varlıklar yabancı para cinsinden alınmışsa, alım fiyatı satın alma günündeki yabancı para cinsinden değerinin Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası döviz satış kuru ile çarpılması suretiyle bulunur, ii) alış tarihinden başlamak üzere portföydeki varlıklardan borsada işlem görenler değerleme gününde borsada oluşan en son seans ağırlıklı ortalama fiyatı ve oranlarla değerlenir. Borsada işlem görmekle birlikte değerleme gününde borsada alım satıma konu olmayan paylar ise son işlem tarihindeki borsa fiyatıyla; borçlanma araçları, ters repo ve repolar ise son işlem günündeki iç verim oranı ile değerlenir, iii) fon katılma payları, değerleme günü itibarıyla en son açıklanan fiyatlar esas alınarak değerlenir.
Toplam değer/net varlık değeri tablosu ise toplam değerin/net varlık değerinin ve katılma payı/pay fiyatının tespit edilebilmesi amacıyla düzenlenir. Tebliğ m. 8 uyarınca toplam değer/net varlık değeri, portföy değerine varsa diğer varlıkların ve alacakların eklenmesi ve borçların düşülmesi; katılma payı/pay fiyatı ise, toplam değerin/net varlık değerinin katılma payı/pay sayısına bölünmesi ile hesaplanır. Bu tablo Sermaye Piyasası Kurulu (“Kurul”) tarafından belirlenen esaslara uygun olarak hazırlanmalıdır.
Portföy Raporları Kapsamında Düzenlenecek Portföy Dağılım Raporları
Portföy dağılım raporları, fiyat raporları gibi standart formda olup, Tebliğ’in ekinde yer alan formata uygun olarak hazırlanır. Paylarını sadece nitelikli yatırımcılara satan fonlar, portföy dağıtım raporu hazırlama yükümlülüğünden muaftır. Portföy dağılım raporlarında belirli bilgilere yer verilmesi zorunludur. Bunlar Tebliğ’in 10. maddesinde şu şekilde sayılmıştır: i) ödünç menkul kıymet verme işlemleri ile türev araç işlemlerine, ii) endeks fonlar için son bir ve üç aylık dönemler itibarıyla hesaplanan korelasyon katsayıları, borsa yatırım fonları içinse, son bir yıllık dönem için hesaplanan takip farkı ile takip hatası ile takip farkının ve takip hatasının önemli ölçüde artması durumunda farkın gerekçelerine ilişkin bilgilere yer verilmesi zorunludur.
Finansal Raporların Kamuya Açıklanması
Tebliğ m. 11 finansal raporların kamuya açıklanmasını öngörür. Bu bağlamda, yatırım fonlarının finansal tabloları ilgili hesap veya varsa yatırım döneminin bitimini takip eden 60 gün içinde, portföy dağılım tabloları ise ilgili ayı takip eden altı iş günü içinde kamuya açıklanır.
Bu finansal raporların ayrıca Kamuyu Aydınlatma Platformunda (“KAP”) açıklanması da Tebliğ’de öngörülür. Tebliğ m. 12 uyarınca hazırlanan finansal raporlar, bağımsız denetim raporuyla birlikte, bağımsız denetim kuruluşunu temsil ve ilzama yetkili kişinin imzasını taşıyan bir yazı ekinde kurucuya ulaşmasından sonra, kurucu tarafından finansal raporların kamuya açıklanmasına ilişkin yönetim kurulu kararına bağlandığı tarihi izleyen altıncı iş günü mesai saati bitimine kadar KAP’ta açıklanmalıdır. Bu kapsamda portföy dağılım raporları da KAP’a gönderilerek, kamuya açıklanma yükümlülüğü altındadır.
Finansal raporların KAP’a gönderilme yükümlülüğüne ek olarak, portföy raporları dışındaki finansal raporlar kurucunun internet sitesinde, yatırımcılar tarafından kolaylıkla ulaşılabilecek şekilde yayımlanmalıdır ve beş yıl süreyle internet sitesinden kaldırılmamalıdır. Fiyat raporunun ise kamuya açıklanması gerekmez.
Tebliğ uyarınca finansal tablolar ve bu dönemler itibarıyla hazırlanacak portföy raporları bağımsız denetime tabidir. Ancak, yukarıda açıklandığı üzere, bir hesap dönemi içerisinde bir kereden fazla katılma payı açıklayan girişim sermayesi yatırım fonları ve gayrimenkul yatırım fonlarının altı aylık ara dönem finansal tabloları yalnızca sınırlı bağımsız denetime tabidir[3].
Sonuç
Tebliğ yatırım fonları tarafından düzenlenecek finansal raporlara ilişkin ilke, usul ve esasları belirler. Tebliğ, getirdiği düzenleme ile finansal raporların hazırlanmasında esas alınacak esaslarla birlikte, sorumluluğa ilişkin önemli düzenlemeler de içerir.
[1] 30 Aralık 2013 tarihli ve 28867 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazetede yayımlandı.
[2] Bu kapsamda tüm değerleme esaslar açıklanmamış, yalnızca ana önemli esaslara değinilmiştir.
[3] Tebliğ ayrıca garantili ve koruma amaçlı fonlara ilişkin özel düzenlemeler getirir.
Bu makalenin tüm hakları saklıdır. Kaynak gösterilmeksizin veya Erdem & Erdem’in yazılı izni alınmaksızın bu makale kullanılamaz, çoğaltılamaz, kopyalanamaz, yayımlanamaz, dağıtılamaz veya başka bir suretle yayılamaz. Kaynak gösterilmeksizin veya Erdem & Erdem’in yazılı izni alınmaksızın oluşturulan içerikler takip edilmekte olup, hak ihlalinin tespiti halinde yasal yollara başvurulacaktır.
Diğer İçerikler
Avrupa Birliği (“AB”) bünyesinde sermaye piyasalarını daha cazip hale getirmek ve şirketlerin halka arz süreçlerini kolaylaştırmak amacıyla, Avrupa Konseyi tarafından 8 Ekim 2024 tarihinde yeni bir mevzuat paketi olan Listing Act kabul edilmiştir. Listing Act, AB İzahname Tüzüğü (EU Prospectus Regulation)...
Kripto varlıklar, son yıllarda finansal piyasaların önemli bir parçası haline geldi ve artan yatırımcı ilgisiyle birlikte ilgili düzenleyici çerçeve geliştirildi. Bu kapsamda gerek 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nda (“SPKn”) yapılan değişiklikler gerekse Sermaye Piyasası Kurulu’nun (“SPK”) 2024 yılında...
Yeni girişimler ve bu kapsamda start-up şirketleri uzun bir süredir, ekonomik hayatın önemli bir oyuncusu konumundadır. Özellikler yeni teknolojiler, yaratıcı fikirler konusunda, yerleşik ve büyük yapılar yerine, yeni girişim ve bireylerin şahsi katkılarının daha çok ortaya konabildiği yapılar gelişim için büyük katkı...
İnternet sitesi, şirketlerin şeffaf yönetim anlayışını güçlendiren, pay sahipleri, şirket alacaklıları, şirket ile birlikte faaliyet yürütenler gibi şirket paydaşlarının şirkete ilişkin önemli bilgilere hızlı ve doğru şekilde ulaşmalarını sağlayan en önemli araçlardan biridir...
Kripto varlıklar, blockchain teknolojisinin ortaya çıkışıyla birlikte finansal sistemde önemli bir değişim yaratmıştır. Bu varlıkların merkezi olmayan yapısı ve dijital doğası, geleneksel finansal sistemlerin dışında yeni bir yöntem sunmuştur...
Amerika Birleşik Devletleri Temyiz Mahkemesi’nin (11.Bölge) 29 Mayıs 2024 tarihinde verdiği Keener Kararı , finansal piyasalarda aracılık faaliyetleri ve finansal aracı (dealer) tanımı ile ilgili olarak menkul kıymetler kanunlarının yorumlanması ve uygulanmasında önemli çıkarımlar getirdi...
Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından, Portföy Yönetim Şirketleri’nin (PYŞ) kurucusu oldukları menkul kıymet yatırım fonlarına (Fonlar) ilişkin olarak Sorumlu Yönetim İlkeleri (SYİ) düzenlenmiştir. SYİ’de, Fonlar tarafından yatırım yapılan şirketlere ve portföyde olan varlıklara ilişkin, bu yatırımlardan...
Bilgi, sermaye piyasalarında büyük önem taşır. Deneyimli profesyonellerden yeni katılanlara, yatırımcılar sermaye piyasalarının karmaşıklıklarını anlamak ve kararlarını yönlendirmek için çeşitli kaynaklara başvururlar...
Finans ve hukukun karmaşık ağında, ABD Temyiz Mahkemesi İkinci Dairesi’nin Kirschner v. JP Morgan Chase Bank, N.A. ("Kirschner Kararı") kararı, uluslararası bankacılık düzenlemeleri ile menkul kıymetler hukukunun kesiştiği noktada durur ve sendikasyon kredisi işlemlerinin mekaniğini düzenleyen yasal...
Sürdürülebilirlik bağlantılı türev ürün işlemleri, sürdürülebilirlik ile bağlantılı şekilde değişiklik gösterecek bir nakit akışının türev ürünlere yerleştirilmesi anlamına gelir ve kurumların çevresel, sosyal ve yönetişim (ÇSY) hedeflerine uyumu belirli performans göstergeleri kullanılarak izlenir...
Türk Ticaret Kanunu’nda (TTK), anonim ortaklıkların teminat, rehin, ipotek vermesi ve kefil olması (TRİK) bakımından izlemeleri gereken özel bir usul yer almaz. TRİK tesis edilmesine ilişkin işlemler genel hükümlerdeki yetki kurallarına göre belirlenir. Bununla birlikte halka açık şirketlerin faaliyetleri esnasında...
Şirketlerin finansman ihtiyacı ve kurumsallaşma istekleri doğrultusunda halka arz edilen şirket sayısı Türkiye genelinde artış eğilimi göstermektedir. Sermaye Piyasası Kurulu’nun internet sitesinde yayınladığı ilk halka arzlara ilişkin veriler incelendiğinde 2022 yılında 35; 2023 yılında ise Eylül ayı itibariyle 39 adet...
Halka açık olmayan anonim şirketlerin borsanın girişim sermayesi pazarında (“GSP”) işlem görmek üzere sermaye artırımı yoluyla ihraç edilecek paylarının halka arz edilmeksizin nitelikli yatırımcılara satışı Payları Girişim Sermayesi Pazarı’nda İşlem Görecek Ortaklıklara İlişkin Esaslar Tebliği (II-16.3) (“Tebliğ”) ile...
İsviçre Finansal Piyasalar Denetleme Kurumu (“FINMA”), 19 Mart 2023 tarihli kararı ile Credit Suisse’in UBS Group AG (“UBS”) ile birleşmesini onaylarken aynı zamanda Credit Suisse’in ihraç ettiği, toplam değeri yaklaşık 17 milyar İsviçre Frangı’nı bulan ve AT1 olarak anılan ilave ana sermaye tahvillerinin kayıtlardan...
Uzun zamandır beklenen Sermaye Piyasası Kurulu’nun (“Kurul”) III – 35/A.2 seri numaralı Kitle Fonlaması Tebliği (“Tebliğ”), 27 Ekim 2021 tarihli ve 31641 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi...
Günümüzün önemli yapılandırılmış finansman ürünlerinden biri olan ipotek teminatlı menkul kıymetler, temelini 18.yüzyıl Prusya’sının Pfandbrief’inden alır. Yedi Yıl Savaşı’nın ardından Kral II. Friedrich, mali gücü savaşlar sonucunda yıpranmış toprak sahibi soyluların malvarlıklarındaki likiditeyi artırmak amacı ile...